|
فلزیاب ، مطالب علمی و آموزشی ۩۞۩ مدار فلزیاب و دستگاه فلزیاب تضمینی ۩۞۩ درباره وبلاگ به وبلاگ من خوش آمدید این وبلاگ در زمینه های مختلف مطالب علمی و آموزشی به صورت تخصصی و عمومی فعالیت می نماید و همچنین در زمینه فروش مدارات و دستگاه فلزیاب لازم است این نکته را یاد آور شوم که در این وبلاگ مطالب جدید در صفحه اول قرار نمیگیرد و شما میتوانید برای مشاهده جدید ترین مطالب مورد نظرتون در وبلاگ به بخش موضوعات مطالب به قسمت مورد نظر خود مراجعه نمایید درضمن این وبلاگ آماده تبادل لینک با تمامی وبلاگ ها و سلیت ها می باشد آخرین مطالب
برچسب:باتری های باستانی در ایران , :: :: نويسنده : حامد
باتری های باستانی در ایران
  باتری های باستانی در ایران
در سال 1936 میلادی كارگرانی كه در ویرانه های دهكده ای باستانی در نزدیكی شهر كنونی بغداد و شهر كهن تیسفون، پایتخت بزرگ اشكانیان، مشغول حفاری بودند، كوزه سفالین زردرنگی به طول حدود 15 سانتی متر پیدا كردند. در آن زمان «ویلهلم كونیگ» باستان شناس آلمانی، سرپرستی و مدیریت موزه ی بغداد را به عهده داشت. در این باره كه ایا خود كونیگ در كار حفاری و كشف این ظرف و ظروف مشابه دیگری كه تعداد كل انها از ده عدد هم تجاوز كرد، شركت داشته است یا نه، روایت دقیقی وجود ندارد. ولی ظاهرا سن انها بر اساس شواهدی كه اكنون بر ما معلوم نیست، حدود 2000 سال تخمین زده شد و انها را متعلق به دوران امپراطوری پارت ها تشخیص دادند. در ان روزگار سرزمین های شرق دجله جزئی از قلمرو اشكانی و منطقه ای ایرانی نشین محسوب می شد. اشیاء كشف شده را به زیرزمین موزه ی بغداد سپردند و دو سال گذشت تا بار دیگر كونیگ به فكر بررسی مجدد ان ها افتاد. او این بار با مشاهده ی دقیق ظروف مذكور دچار حیرت شد، و این سرآغاز معمایی بود كه هنوز هم پاسخ قانع كننده ای برای ان یافت نشده است.
ساختمان داخلی ظروف
دهانه ی هر ظرف 1.5 سانتی متر قطر داشت. كونیك مشاهده كرد كه در داخل هر یك از ظروف ورقه ای از فلز مس با ابعاد حدود 12 در 4 سانتی متر كه به صورت لوله درآمده، قرار دارد. لبه های ورقه در محل اتصال به یكدیگر، توسط آلیاژی از فلزات قلع و سرب با نسبت های 60 به 40 به گونه ای بسیار شبیه به انچه كه امروز در لحیم كاری انجام می شود، جوش داده شده بود. كف استوانه ی مسی با تشتكی از همان جنس مسدود و سپس توسط لایه ای از قیر طبیعی یا زفت، مهروموم شده بود. دهانه ی فوقانی استوانه را نیز لایه ی عایق دیگری از جنس قیر مسدود می ساخت، به گونه ای كه میله ای از جنس اهن با عبور از ان، در محور میانی فضای خالی استوانه مسی، ثابت قرار می گرفت. شواهد نشان می داد كه ظروف، حاوی مایعی با خاصیت اسیدی «نظیر سركه، آبغوره یا شراب» بوده اند و در ضمن میله ی اهنی بر اثر فعل و انفعالات حاصل از تاثیر مایع اسیدی، دجار خوردگی شده است. تردیدی نبود كه انچه در برابر یدگان حیرت زده ی كونیگ قرار داد، یك «پیل الكترو شیمیایی» مستعمل است!
تاریخ رسمی علوم آن گونه كه در غرب نگارش یافته است، به ما می گوید كه بشر ازدیرباز با برخی از پدیده های الكتریكی نظیر اذرخش و پیدایش الكتریسیته ساكن در كهربا_كه بر اثر مالش با پارچه ی پشمی به وجود می آید_ آشنایی داشته است. یونانیان باستان بیماران مبتلا به دردهای نقرسی را در حوضچه هایی كه در آن ها مارماهی های برق دار رها شده بود، غوطه ور می ساختند و معتقد بودند كه اثر آن ها بر كف پای فرد مبتلا، باعث تسكین درد می شود. ولی قرن ها طول كشید تا در سال 1800 میلادی، دانشمند پراوازه ی ایتالیایی « الساندر ولتا» موفق به اختراع پیل الكتروشیمیایی شد و به این ترتیب نخستین وسیله را برای تولید جریان پیوسته برق، به جهان دانش و فناوری عرضه كرد.
اكنون یافته های یك باستان شناس آلمانی در سواحل شرقی رود دجله نشان می داد كه دست كم هجده قرن قبل از تولد ولتا، ساكنان باستانی تیسفون نه تنها روش تولید الكتریسیته را می دانستند، گه از آن به طور عملی استفاده هم می كرده اند!
ویلهم كونیگ در سال 1940 به دنبال یك بیماری به برلین بازگشت. او در آلمان فرصت یافت تا در مقاله ای، یافته بی نظیر خود را معرفی كند. كونیگ كه تجربه سال ها كار در عراق را داشت، در میان گنجینه های عظیم اشیای باستانی این سرزمین، ظروف فلزی گوناگونی را مشاهده كرده بود كه با روكشی از طلا یا نقره پوشش یافته بودند. از این میان می توان به جام های مسی تمدن بسیار كهن سومر اشاره كرد كه در جنوب بین النهرین كشف شده بودند. لاین ظروف كه قدمت آن ها به بیش از 2500 سال پیش از میلاد می رسید، شواهدی از آب كاری فلز با لایه ای از نقره را نشان می داد. به این صورت كه ضربه زدن با انگشت به آن ها در برخی نواحی، به جدا شدن زنگارهایی آبی رنگ از سطح آن ها می انجامید. كونیگ كه همواره از این فناوری ظریف احساس شگفتی كرده بود، احتمال داد كه در واقع دانش الكتروشیمی ایرانیان مبتنی بر پیشینه ای كهن تر و برگرفته از فناوری اقوام پیشین و حتی سومریان بوده است. به این ترتیب او می توانست به این پرسش اساسی كه باتری ها در واقع چه كاربردی داشته اند نیز پاسخ دهد. به اعتقاد او احتمالا الكتریسیته ی حاصل از این باتریها، در آب فلز كاری مورد استفاده قرار می گرفته است.
دیری نپایید كه جنگ جهانی اول در گرفت. با بالا گرفتن دایره ی جنگ، یافته های كونیگ به ورطه ی فراموشی افتاد و تاسالها بعد كسی از آن ها یاد نكرد.
پس از پایان جنگ، یکی از مهندسان آزمایشگاه ولتاژ بالا در شرکت جنرال الکتریک آمریکا واقع در شهر بیتسفیلد ایالت ماساچوست به نام «ویلارد گری»، مقاله ی کونیگ را مطالعه کرد و به مسئله علاقه مند شد. او با استفاده از تصاویر و جزئیاتی که توسط «ویلی لی»، یکی از دانشمندان علوم موشکی آلمان، تهیه شده بود، نسخه ای مشابه از باتری ها را همانند سازی کرد و نمونه ی خود را با محلول سولفات مس آزمود. این وسیله می توانست اختلاف پتانسیلی معادل نیم ولت ایجاد کند.
در اواخر دهه ی 1970 دکتر «آرنی اگه برشت» مصر شناس آلمانی، که آن زمان مدیر موزه ی «رومر و پلزیوس» در هیلدس هایم بود، نمونه ای مشابه سازی شده باتری های پارتی را ساخت و آن را با آب انگور تازه (ماده ای که به اعتقاد او احتمال کاربرد آن در روزگار باستان زیاد بوده است) پر کرد. این نمونه 87/0 ولت برق تولید می کرد. او چندین نمونه مشابه سازی شده از باتری های بغداد را به یکدیگر متصل و ادعا کرد که به کمک آن ها، توانسته است لایه ی نازکی از طلا را که زخامت آن تنها به یک ده هزارم میلی متر می رسید، بر سطح یک مجسمه ی کوچک نقره ای بنشاند. با این حال برخی از پژوهشگران این دستاورد را مورد سوال قرار دادند و مدعی شدند که قادر به تکرار آن نبوده اند.
دکتر «بتینا اشمیتس»، که فعلا در همان موزه به تحقیق و پژوهش مشغول است، می گوید:«درباره ی آزمایش هایی که طی سال 1978 در اینجا انجام شد، هیچ سند و مدرکی در دست نیست و حتی مدارک به صورت عکس هم وجود ندارد. اینموضوع جای تاسف دارد. من تمام بایگانی موزه را گشته ام و با همه ی کسانی که در سال 1978 در این کار شرکت داشته اند، گفت و گو کرده ام. ولی همه ی اینها بی حاصل بوده است.»
گرچه با اتصال سری باتری ها به یکدیگر می توان به ولتاژهای بالاتری دست یافت، ولی عامل محدود کننده ی واقعی، آمپراژ است. بسیاری از پژوهشگران تردید دارند که حتی با اتصال موازی ده ها عدد از باتری های پارتی هم بتوان به توان الکتریکی کافی برای آب فلز کاری دست یافت. یکی از نقایص جدی نظریه ی کاربرد باتری ها در آب فلزی کاری، این است که در اشیاء هم دوره ی کشف شده در همان منطقه، هیچ شیء آب کاری شده ای که با این تفصیل آن را روکش داده باشند یافت نشده است.
امروزه می دانیم که صنعتگران باستان برای روکش دادن ظروف و سایر اشیای فلزی، از دو روش اصلی استفاده می کرده اند (که البته هنوز هم کاربرد دارد): یکی چکش کاری فلز قیمتی و تبدیل آن به ورقه های بسیار نازکی که با صرف کار و دقت فراوان بر روی فلز ارزان تر نصب می شده اند، و دوم مخلوط کردن فلز قیمتی با پایه ی جیوه و سپس کاربرد ماده خمیری شکل حاصل بر روی سطح مورد نظر. البته هر دو روش در مقایسه با آب فلز کاری الکتروشیمیایی، بسیار پرزحمت و نیازمند مصرف مقادیر بیشتری از فلزات گرانبها هستند. در حالی که با آب فلز کاری می توان به سهولت ورقه هایی بسیار نازک و یکنواخت را بر روی سطح مورد نظر نشاند.
نکته ی دیگری که نظریه ی کاربرد باتری ها در آب فلز کاری را به چالش می کشد، این است که هیچ قطعه سیم یا مفتول رسانایی که بتوان انتقال جریان را به آن نسبت داد، همراه باتری ها پیدا نشده است. دکتر «پل کرداک»، متخصص متالوژی باستانی خاور نزدیک در موزه ی بریتانیا، در این باره می گوید:« مایه ی تاسف است که هیچ سیمی نیافته ایم. این مطلب به مفهوم آن است که شاید توضیحات ما درباره ی باتری ها کاملا نادرست بوده. » با این حال او تردیدی ندارد که این ها باتری هستند و این احتمال وجود دارد که در آینده تعداد بیشتری از آن ها پیدا شوند.
در هر حال آزمایش های گوناگونی که با شبیه سازی باتری ها انجام گرفته اند، این نکته را به اثبات می رسانند که پیل های پارتی واقعا وسایلی برای تولید الکتریسیته بوده اند و هریک از آن ها با کاربرد الکترولیت های مختلف، می توانسته اند بین 8/0 تا 2 ولت برق تولید کنند. همچنین شواهد موجود نشان می دهد که سازندگان این وسایل، از اینها استفاده ی عملی کرده اند. ولی هنوز هیچ شاهد و قرینه ای در این باره که این استفاده به چه منظور بوده است، وجود ندارد. از اینرو فعلا در این باره می توان به حدس و گمان متوسل شد (حداقل تا زمانی که یافته های جدید باستان شناسی بتوانند کلید حل این معما را به دست بدهند).
دکتر «مارجری سنچال»، استاد تاریخ علوم و فناوری کالج اسمیت در آمریکا، که دانشجویانش تحت نظارت او موفق به ساخت نمونه ای از باتری های پارتی شده و با آنها برق تولید کرده اند، می گویند:« فکر نمی کنم کسی بتواند با اطمینان بگوید که آن ها چه کاربردی داشته اند. ولی چون کار می کنند، پس احتمالا باتری بوده اند! »
آنچه گذشت، مبنایی بوده است بر نظریه دیگری که پژوهشگری به نام «پل کیسر» درباره باتری های اشکانی مطرح کرده است. او می گوید شاید روزی یک درمانگر مذهبی یا یکی از مغان«درباره ی مغان توضیح داده خواهد شد»، با ملاقه یا قاشقکی آهنی در دست خواسته است محتویات اسیدی یک ظرف مسی را هم بزند که دچار نوعی تحریک یا احساس قلقلک الکتریکی شده و بدین ترتیب، به فکر استفاده عملی از آن افتاده است.
در همان زمان که باتری ها ساخته شدند، چینیان اصول و روش های تب سوزنی را برای درمان امراض و تسکین دردها به کار می بردند و هنوز هم از این روش همراه با جریان الکتریسیته استفاده می شود. شاید این مطلب بتواند دلیل پیدا شدن اشیایی شبیه به سوزن را که همراه با برخی از باتری ها به دست آمده اند، توضیح دهد. کیسر همچنین احتمال کاربرد این باتری ها را به عنوان وسیله ای برای ایجاد نوعی شوک یا احساس الکتریکی و ایجاد اثری جادویی یا شگفت انگیز، مطرح می کند. بهاینترتیب سازندگان باتری ها می توانسته اند مجسمه ای فلزی یا شیئی از این نوع را برق دار کرده و مخاطب خود را متعاقد کند که از نیروی ماورای طبیعی برخوردارند!
شبکه ی تلوزیونی دیسکاوری در برنامه ای که با عنوان «Myth Busters» به باتری های باستانی اختصاص داده است، همه ی این نظریات را بررسی کرده و بر امکان پذیر بودن آن ها صحه می گذارد. با این حال، این پیل ها به تنهایی توان تولید انرژی الکتریکی کافی برای این کارها را نداشته و لازم بوده است که آن ها را به طور سری یا موازی به هم متصل کنند. دکتر کرداک درباره ی این موضوعات می گوید:« من همیشه به این مطلب که در معابد از شعبده و تردستی استفاده می کرده اند مشکوک بوده ام. برای فرد ناآگاه امکان تشخیص علم و جادو از یکدیگر وجود ندارد. ما می دانیم که در مصر باستان هم چیزی مشابه با این، درباره ی موتور هرون وجود داشته است.»
موتور هرون نوعی ماشین بخار ابتدایی ست که همانند باتری های بغداد، هنوز هیچکس کاربرد واقعی آن را نمی داند.
پل کرداک می گوید:«این باتری ها همیشه به عنوان اشیایی شگفت انگیز جلب توجه کرده اند. آن ها همتایی ندارند و تا آنجا که می دانیم، تاکنون هیچکسی چیزی مثل آن ها نیافته است. این اشیای عجیب، از معماهای هستی محسوب می شوند.»
به گفته ی او، توضیحاتی که درباره باتری ها ارائه شده اند هیچ کدام قطعیت ندارند. عده ای می گویند ویلهلم کونیگ خود شخصا درحین حفاری آن ها را یافته است. عده ای هم ر این اعتقاد هستند که او آن ها را در زیرزمین موزه ی بغداد و زمانی که مدیریت آن جا را بر عهده داشته، پیدا کرده است. همچنین هیچ رقم قطعی درباره ی تعداد باتری های یافت شده وجود ندارد و سن آن ها هم محل اختلاف نظر است. اغلب منابع، قدمت آن ها را حدود 200 سال پیش از میلاد، یعنی زمان امپراطوری پارت ها، دانسته اند. با این حال، دکتر «سنت جان سیمپسون» که او هم در دایره خاور نزدیک باستان در موزه ی بریتانیا کار می کند، می گوید:«سرایط اولیه حفاری و زمینه ی پیرامونی این اشیای چندان خوب مدرک یابی و ثبت نشده اند. بنابراین شواهد مربوط به این تاریخ یابی، مبانی چندان مستحکمی ندارند. به علاوه سبک و سیاق خود ظرف ها به ظروف دوران ساسانی شباهت دارد که جدید تر از دوران اشکانی است. بخش اعظم محتویات باتری ها را نمی توان به طور ویژه با روش های پیچیده تر تاریخ یابی کرد، ولی سن ظروف سفالین آن ها را می توان به روش تاریخ سنجی دماتاب (Thermoluminescence )
تعیین کرد_گرچه تاکنون چنین اقدامی به عمل نیامده است. البته به کمک این روش تنها می توان زمان پخت سفال ها را معین کرد که لزوما به معنای زمان دقیق ساخت وسیله ی فنی نیست. راه حل احتمالی دیگر، تحلیل پراکنش است، که نشان دهنده مدت مدفون بودن اشیا در زیر خاک است.»
در هر حال نکات مبهم فراوانی درباره ی این اشیای شگفت انگیز وجود دارد، و مهم تر از همه این که هم اکنون آن ها در کجا و در چه وضعیتی هستند. بحران کنونی عراق و تبعات ناشی از آن، بزرگ ترین خطری است که بخشی از میراث فرهنگی منطقه و جهان را تهدید می کند. تخریب آثار باستانی بی همتا و غارت موزه بغداد از آن جمله اند. ویرانیهای حاصل از جنگ، دامنه ای فراتر از مرگ انسان ها و عقب ماندگی علمی و صنعتی یک ملت دارند. خطوط آتش، فرهنگ ها، سنت ها و تاریخ ملل را نیز قربانی می کنند. دکتر کرداک می گوید:« این اشیا به فرزندان مردمی که آن ها را ساخته اند تعلق دارند. بیاییم امیدوار باشیم که دنیا بتواند بر مشکل فعلی خود غلبه کند تا مردم بتوانند بروند و از نزدیک آن ها را ببینند.»
نظرات شما عزیزان: موضوعات
پيوندها
۩۞۩ فلزیاب و اطلاعات علمی ۩۞۩ و آدرس 1kavosh.com لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.
|
|||
 |
تبادل لینک هوشمند 